Στις μέρες μας, αν προσπαθήσει κανείς να κατανοήσει το σκεπτικό μιας άγνωστης σ’ αυτόν πολεμικής τέχνης, το πιθανότερο είναι ότι θα προβεί σε συγκρίσεις με τις πολεμικές τέχνες της Άπω Ανατολής που είναι ευρέως διαδεδομένες πια στο Δυτικό κόσμο.
Έτσι, μπορεί κανείς να περιγράψει μια πολεμική τέχνη κατά το είδος, πχ παλαιστικό κοντινής απόστασης (σαν το τζούντο), με ρίψεις και καθηλώσεις –μέσης απόστασης– (σαν το Αϊκίντο), με χτυπήματα και λαβές (σαν το τζου-ζούτσου) ή καθαρά με χτυπήματα (σαν τα καράτε, τάε κβον ντο και πλείστα Κινέζικα συστήματα), με έμφαση στα όπλα (σαν τις Φιλιππινέζικες και Ινδονησιακές πολ. τεχ.) κλπ.
Επίσης, η προηγούμενη γνώση ή και εμπειρία κάθε πολεμοτεχνίτη τείνει να κατηγοριοποιήσει τις τέχνες σε εξωτερικές-σκληρές και εσωτερικές-μαλακές. Οι παραπάνω τύποι γενικής περιγραφής των πολεμικών τεχνών βασίζονται στις ήδη γνωστές τεχνοτροπίες και, ανεξαρτήτως περιεχομένου και ουσίας, ο καθένας που έχει έστω και ελάχιστη εμπειρία σε κάποια από αυτές συμπεραίνει αβίαστα ότι όλες έχουν κοινό τρόπο και μεθοδολογία διδασκαλίας. Αυτός ο τρόπος μπορεί να περιγραφεί γενικά ως η μετάδοση της γνώσης μέσω της φόρμας: Δηλαδή το περιεχόμενο της τέχνης μεταδίδεται μέσω προκαθορισμένων διαδοχών κινήσεων (κάτα) και προσχεδιασμένων σεναρίων συμπλοκής (ουάζα) και με τις απαραίτητες επαναλήψεις αυτών των προτύπων, κάτω από τις διορθώσεις του δασκάλου, φθάνει τελικά ο ασκούμενος να κατακτήσει την πραγματική ουσία της κάθε τέχνης, πέρα από τους τύπους, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί σε ελευθερότερες μορφές εξάσκησης (όπως πχ το «ραντόρι», το «κούμιτε», το «σίαϊ» κλπ).
Στην περίπτωση του Συστέμα, τα παραπάνω δεν μπορούν να βρούν εφαρμογή. Για να το κατανοήσει κανείς πρέπει να πάψει να σκέπτεται «ανατολικότροπα», χωρίς όμως και ο «ορθός λόγος» της Δυτικής διανόησης να προσφέρει απόλυτες εξηγήσεις (ας σημειωθεί εδώ ότι το Συστέμα διαφέρει καθολικά και από τα δυτικά μαχητικά αθλήματα όπως η πυγμαχία, η ελευθέρα πάλη κλπ). Πρόκειται για ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο σκέψης. Στην περίπτωση δε ειδικά του Συστέμα –Ρυάμπκο που διδάσκεται στην Ελλάδα, το όνομα του δεν αναφέρεται καν στην οργάνωση και μεθόδευση της διδασκαλίας: το Σύστημα δεν είναι η τέχνη αλλά το ανθρώπινο σώμα, που πρέπει να επανεκπαιδευτεί για να λειτουργεί με φυσικότερο τρόπο, κατά τη συμπλοκή αλλά και στη ζωή μας γενικά. Στη ρωσική πολεμική τέχνη ο άνθρωπος αντιμετωπίζεται ως Πρόσωπο (με τη χριστιανική έννοια του «καθ’ ομοίωσιν» ατόμου που διαθέτει τα εντελώς ιδιαίτερά του χαρακτηριστικά, μαζί με την ελεύθερη βούληση και τη δια της Θείας Χάριτος δυνατότητα για τη σωτηρία του) και είναι σημαντικότερος από την ίδια την τέχνη.
Πώς μπορεί λοιπόν να εξηγηθεί το Συστέμα σε κάποιον που δεν έχει εκτεθεί σ αυτό; Ως προς το είδος του, η λέξη «ολιστικό» -κυριολεκτικά, μακράν ημών η μεταφορική έκφραση που έχει γίνει του συρμού- το περιγράφει σωστά: περιλαμβάνει άμυνες σε «επιθέσεις», που μπορεί να είναι αρπαγές, χτυπήματα, προσπάθειες για ρίψεις, ένοπλες απόπειρες, καθηλώσεις στο έδαφος και ότιδήποτε άλλο.
Ο τρόπος που χρησιμοποιεί για την άμυνα αποτελείται από κάθε δυνατή φυσιολογική και φυσική κίνηση του ανθρώπινου σώματος ( μέσα από τις αυθόρμητες αντιδράσεις και το ένστικτο του καθενός) και φυσικά περιλαμβάνει χτυπήματα με χέρια και πόδια και ρίψεις. Η εκπαίδευση προβλέπει όλες τις δυνατές εκδοχές εκδήλωσης μιας επίθεσης – ο αμυνόμενος μπορεί να είναι όρθιος, με γυρισμένη την πλάτη, καθιστός σε καρέκλα ή στο πάτωμα ή ξαπλωμένος και μαθαίνει να αμύνεται απο εκεί που βρίσκεται.
Η άμυνα συνίσταται στην ανατροπή και καθήλωση στο έδαφος το αντιπάλου, στην απλή ρίψη του ή στην αποθάρρυνσή του να συνεχίσει την επίθεσή του ή να την επαναλάβει, μέσω των «εσωτερικών» χτυπημάτων που διδάσκει το Συστέμα (οι δύο τελευταίες εκδοχές είναι ιδανικές για την περίπτωση που οι αντίπαλοι είναι πολλοί).
Μπορεί μάλιστα απο τη μία να θεωρηθεί εξωτερική πολεμική τέχνη στο μέτρο που επιβάλλει ασκήσεις εκγύμνασης του σώματος που βελτιώνουν πολύ γρήγορα τη φυσική κατάσταση του ασκούμενου αλλά από τη άλλη και εσωτερική διότι κατ’ αρχήν οι ασκήσεις του δεν έχουν ως αυτοσκοπό τη βελτιώση των φυσικών ικανοτήτων αλλά τη σωστή ρύθμιση της αναπνοής, και ούτως ή άλλως η αντιμετώπιση του επιτιθέμενου με χρήση της σωματικής ρώμης, της ταχύτητας κλπ δεν ανήκει στα όσα διδάσκονται σ’ αυτό.
Οι ασκήσεις γενικά του Συστέμα σκοπό έχουν την καλλιέργεια του ελέγχου της αναπνοής, την αύξησης της δομικής ‒και όχι της μυϊκής‒ δύναμης (της δύναμης που προέρχεται από τη σωστή στάση και οφείλεται στους δυνατούς τένοντες, συνδέσμους και αρθρώσεις) και την ευλυγισία που προκύπτει από τη χαλαρή και ελεύθερη κίνηση του σώματος.
Ακόμα ένας στόχος των ασκήσεων του Συστέμα είναι η υπενίκηση του πανικού που μπορεί να επιφέρει στον ασκούμενο μια απροσδόκητη επίθεση, που θα έχει σαν αποτέλεσμα να «παγώσει» και να μην είναι σε θέση να ανασύρει από το «οπλοστάσιό» του κάποια τεχνική, όσο καλά και αν την έχει προπονήσει. Έτσι οι αντιδράσεις, κάτω από εκπαίδευση, είναι αυθόρμητες και αντανακλαστικές αλλά χωρίς τις πιθανές φοβικές παραμέτρους.
Τα παραπάνω μπορεί να κινούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη αλλά μαζί θα γεννιέται και η απορία: καλά όλα αυτά αλλά τελικά πώς διδάσκεται αυτό το πράγμα;
Το Συστέμα κηρύσσει κατ’ αρχάς τις τρεις βασικές αρχές του: Σωστή αναπνοή, έλεγχος τηςέντασης ‒ σωστή στάση, σωστή κίνηση. Την αναπνοή τη διδάσκει με πολλούς και ποικίλους τρόπους, που θα φανούν αδιανόητοι ως προς την απλότητά τους στο μέσο πολεμοτεχνίτη αλλά έχουν εξαιρετικό αποτέλεσμα, πράγμα που επιβεβαιώνουν όσοι δοκίμασαν τις ασκήσεις του.
Επίσης διαθέτει ιδιαίτερα εκλεπτυσμένο και αποτελεσματικό ασκησιολόγιο για τον έλεγχο της έντασης, τη χαλάρωση και τη διατήρηση της σωστής στάσης του σώματος. Η κίνηση που προέρχεται από σωστή στάση, σωστή αναπνοή και χαλάρωση είναι φυσική και άρα σωστή.
