Γράφει ο Dr. Κωνσταντίνος Δαβιτίδης – saveyoursmile.gr – playsafe.gr
Σάουνα, ένας από τους πολλούς και φυσικότατους τρόπους σωματικής «επαναφοράς» των αθλητών. Σάουνα ή χαμάμ είναι είδος τεχνητής υπερθερμίας του σώματος (θα μου επιτρέψετε για λόγους συντομίας παρακάτω θα αναφέρω όλα τα είδη με μία λέξη «σάουνα», τονίζοντας φυσικά τις διαφορές μεταξύ τους).
Όλα τα λουτρά ή ατμόλουτρα μπορούν να διαχωριστούν σε τρεις παρόμοιους τύπους, ανάλογα με τη θερμοκρασία και την υγρασία στο δωμάτιο:
- Λουτρό ξηρού αέρα – η παραδοσιακή σάουνα: η θερμοκρασία του αέρα κυμαίνεται από 60 έως 120C με την υγρασία στο 5 – 25%.
- Λουτρό ατμού – χαμάμ: η θερμοκρασία του ατμού ή αέρα κυμαίνεται από 50 έως 70C με την υγρασία στο 80 – 100%.
- Καυτό ή ιαπωνικό λουτρό.
Γνώμη ειδικών
Κακώς τα περισσότερα από τα άρθρα του διαδίκτυο και τη σύγχρονη βιβλιογραφία περιγράφουν ως θετικές τις επιπτώσεις της σάουνας ή του χαμάμ αμέσως μετά προπόνηση. Με βάση συγκεκριμένων μελετών που πραγματοποιήθηκαν επί χρόνια σε σοβαρά αθλητικά κέντρα αποκατάστασης, τα θετικά και αρνητικά σημεία της σάουνας είναι τα εξής (τα συμπεράσματα δικά σας):
- Ψυχική αναγέννηση. Όντως η σάουνα αποκαθιστώντας το σώμα, απομακρύνει παράλληλα και το άγχος. Ο οργανισμός για να προστατευτεί από την υπερβολική θερμοκρασία παράγει ορμόνες ή antis tress factors, έμμεσα βοηθώντας στην καταπολέμηση του άγχους.
- Σωματικός αναβολισμός. Οι ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας, κυρίως σε ξερούς θαλάμους προάγουν απότομη – αυξημένη έκκριση αναβολικών ουσιών (αυξητικής και ανδρογόνων).
- Βελτίωση μικροκυκλοφορίας του αίματος και μέγιστη απομάκρυνση του γαλακτικού οξέος από τους μυς που συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια προπόνησης.
- Ο αθλητής υποβάλλεται σε επιπλέον σωματική κούραση και οργανική καταπόνηση και ως εκ τούτου είναι έντονα καταβολικές οι διεργασίες που παράγονται σε ζεστό χώρο. Πρωτίστως καταστρέφονται τα ενεργειακά αποθέματα των μυών, γι’αυτό είναι άκρως αμφισβητούμενη η σκοπιμότητα σάουνας ή ατμόλουτρου αμέσως μετά την προπόνηση.
- Καύση λίπους. Πολλοί αθλητές θεωρούν ότι η υψηλή θερμοκρασία επιταχύνει σημαντικά το μεταβολισμό. Η απώλειας βάρους δεν οφείλεται όμως στην καύση του λίπους, αλλά κυρίως στην απώλεια υγρών. Έτσι, η σάουνα ευθύς μετά από προπόνηση μπορεί και οδηγεί σε περισσότερη αφυδάτωση, η οποία φυσικά επιβραδύνει κατά πολύ την ανάκαμψη που τόσο πολύ επιζητά ο αθλητής.
- Απέκκριση ηλεκτρολυτών. Οι δυναμικές και cardio ασκήσεις δημιουργούν σημαντική καταπόνηση στην καρδιά. Στη σάουνα τα αγγεία της καρδιάς διαστέλλονται περισσότερο, ενώ αυξάνεται κι ο ρυθμός της, προκαλώντας υπερλειτουργία.
- Καθαρισμός σώματος από τοξίνες, μία ιδέα που αμφισβητείται από τη σύγχρονη ιατρική.
Οι αθλητές υψηλού αθλητικού επιπέδου και συνηθισμένοι στο ατμόλουτρο επιτρέπετε να κάνουν σάουνα τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, κυρίως όμως στις ημέρες μικρής προπονητικής έντασης και ξεκούρασης. Μετά την προπόνηση προτείνεται απλά ένα χλιαρό ντους.
Διαδικασία
- Πριν από τη σάουνα επιβάλλεται να κάνεις οπωσδήποτε ένα ντους καθαριότητας με χρήση άφθονου θερμού νερού, ώστε η θερμοκρασία του σώματος να ανέβει λίγο, να χαλαρώσει, αλλά και να προσαρμοστεί ομαλότερα στην αυξημένη θερμοκρασία στο θάλαμο.
- Σκουπίζεις ελάχιστα το σώμα και εισέρχεσαι στον θάλαμο κρατώντας μία πετσέτα. Στον θάλαμο επιτρέπεται το καθαρό εσώρουχο (αυστηρά βαμβακερό, όχι ρούχα που περιέχουν συνθετικές ίνες, οι οποίες μπορούν να αλλοιωθούν, ακόμη και να λιώσουν), επικάλυψη κεφαλής με μάλλινο καπελάκι του σκι απαραίτητη. Δεν επιτρέπονται κοσμήματα ή άλλα μεταλλικά αντικείμενα, διότι θερμαίνονται και μπορεί να προκαλέσουν έγκαυμα στο δέρμα.
- Κάνε χρήση πετσέτας στον πάγκο για να καθίσεις ή να ξαπλώσεις, ακόμα και για να σκουπίσεις τον ιδρώτα σου, εάν χρειαστεί. Πολλά μικρόβια είναι ανθεκτικά, ακόμα και σε υψηλές θερμοκρασίες, πάρε τις προφυλάξεις σου.
- Στον θάλαμο μπορείς να κάτσεις ή να ξαπλώσεις εναλλάξ, σε σύνολο 10 – 15 λεπτών της ώρας. Εάν αισθανθείς έντονη δυσφορία διακόπτεις την παραμονή σου και κάθεσαι στον προθάλαμο, καλύτερα σε μία ξαπλώστρα και μπόλικο φρέσκο αέρα. Δοκιμάζεις αργότερα, εκτός κι εάν η δυσφορία συνεχίζεται, οπότε διακόπτεις τη διαδικασία και δοκιμάζεις άλλη μέρα ή συμβουλεύεσαι έναν παθολόγο.
- Μετά τη σάουνα, κάνεις κρύο ντους, όλο το σώμα ΚΑΙ το κεφάλι, όσο πιο κρύο γίνεται. Εάν υπάρχει πισίνα με κρύο νερό ακόμα καλύτερα, βουτάς για λίγα δεύτερα και μετά κάνεις ένα γρήγορο κρύο ντους. Σκουπίζεσαι, φοράς καλύτερα μπουρνούζι ή μία μεγάλη, στεγνή, πετσέτα και ξεκουράζεσαι για 15′-30′.
- Το δέρμα έχει κοκκινίσει ελαφρώς, η αίσθηση χαλάρωσης, ίσως κι υπνηλίας είναι εμφανής.
- Επαναλαμβάνεις τη διαδικασία για άλλη μία ή δύο φορές. Καταναλώνεις υγρά, κατά προτίμηση μη αλκοολικά κατά τη περίοδο ξεκούρασης. Στην Φινλανδία που είναι η πατρίδα της σάουνα, συνηθίζεται η χρήση ενός μάτσου από φύλλα σημύδας. Με αυτό χτυπούν ελαφρά το δέρμα του σώματος μέσα στο χώρο του θαλάμου για να διευκολύνουν την επιτάχυνση της επιφανειακής κυκλοφορίας.
Η παραπάνω διαδικασία είναι κλασική, δοκιμασμένη και δουλεύει…υπάρχουν πολλές παραλλαγές.
